Logopedische problematiek bij volwassenen

Slechthorendheid

Als een volwassenen slechthorend of doof wordt, dan heeft dit grote invloed op de communicatie. Een logopedist kan training geven in spraakafzien en in gebaren om de communicatie soepeler te laten verlopen. Spraakafzien betekent leren liplezen. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/slechthorendheid.

Revalidatie na CI

Mensen met een CI moeten opnieuw leren horen en leren communiceren met de omgeving. Er is dan veel aandacht voor het opnieuw leren horen: opmerken van geluiden, herkennen van geluiden/spraak en verstaan van spraak. Daarnaast wordt er gekeken naar de sociaal emotionele aspecten, de omgeving van de patiënt, de communicatie. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/revalidatie_na_plaatsing_ci.

Een stemstoornis kan bij een volwassene altijd ontstaan. De problemen uiten zich vaak bij jong volwassenen als ze een spreekberoep hebben gekozen. Verder komt het vaak tot uiting bij vrouwen in de overgang. Het heeft dan een hormonale oorzaak. Bij ouderen komen stemproblemen voor, doordat het stemapparaat slijtage laat zien. Een veel voorkomende oorzaak van stemproblemen is een slechte stemhygiëne, zoals forceren van de stem, roken en/of gebruik van alcohol. Er zitten dan vaak beschadigingen op de stembanden. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/stemklachten.

De adem is voor spreken onmisbaar. Door het ademtekort kunnen COPD-patiënten daarom problemen ervaren tijdens het praten. De logopedist kan ondersteuning bieden. Er kunnen namelijk maar weinig woorden op 1 adem worden gezegd. Daarnaast wordt er hoog frequent en duidelijk hoorbaar ingeademd. Als dit bovendien op onlogische momenten tijdens het praten plaatsvindt, wordt het spreken moeilijker te verstaan. Door deze manier van ademhalen worden de stembanden overbelast en kan heesheid het gevolg zijn. Langer spreken is vermoeiend. Vooral COPD-patiënten met een spreekberoep kunnen veel last hebben van hun stem. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/copd.

Afasie is een taalstoornis als gevolg van een hersenbeschadiging. Dit kan voorkomen op elke leeftijd. Het kan ontstaan door een ongeluk, door een herseninfarct of hersenbloeding. De problemen zijn zeer divers en afhankelijk van het soort beschadiging en van de plek in de hersenen. Het ontstaan is meestal plotseling, maar ook door een tumor kan de afasie geleidelijk ontstaan. De volwassene kan last hebben van woordvindingsproblemen of problemen in het taalbegrip. Daarnaast spreken mensen soms in agrammaticale zinnen of hebben moeite met lezen en schrijven. De ernst is ook erg divers van lichte woordvindproblemen, naar het niet kunnen uiten van begrijpbare woorden.

De taalproblemen worden vaak minder naar verloop van tijd, maar de volwassene moet ook leren omgaan met zijn beperking. Sommige mensen hebben zo veel problemen met taal dat er gezocht moet worden naar communicatiehulpmiddelen. Er kan dan gedacht worden aan simpele gebaren, aanwijzen in een plaatjesboek of kleine computers. De logopedist ondersteunt de cliënt en leert hem daar mee om te gaan. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/afasie.

Door een hersenbeschadiging kunnen er ook spraakproblemen ontstaan. De volwassene spreekt dan erg onduidelijk en is moeilijk te verstaan. De stem kan heel zacht zijn of de tong- en mondspieren kunnen niet meer of moeilijker worden aangestuurd. Bij een dysartrie door een beroerte is er vaak sprake van een verlamming van (een deel van) één kant van het aangezicht, waardoor de mimiek verandert. Speekselverlies of slikproblemen kunnen het gevolg zijn (zie bij slikproblemen bij volwassenen).

Bij de logopedist leert de cliënt maximaal gebruik te maken van zijn mogelijkheden. Vanuit een juiste lichaamshouding worden mondmotoriek, uitspraak, ademhaling en stemgeving behandeld. Als de cliënt ook met logopedische behandeling niet tot verstaanbaar spreken komt, zal de logopedist met de cliënt een geschikt communicatiemiddel zoeken. Meer informatie: www.logopedie.nl/site/dysartrie.

Afasie en/of dysartrie komen vaak voor in combinatie met dementie, A.L.S., MS, ziekte van Parkinson, enz. Wat bij deze ziekten een belangrijk verschil is, is dat er achteruitgang is. Het doel van de behandeling is de taal/spraak zo lang mogelijk op een zo goed mogelijk niveau houden en op de juiste manier omgaan met de beperkte mogelijkheden.

Voor meer informatie: kijk bij dysartrie en afasie. Meer informatie over logopedie bij dementie: www.logopedie.nl/site/taal-_en_spraakstoornissen_bij_dementie.

Slikstoornissen komen vaak voor in combinatie met dysartrie en/of afasie. De oorzaak is ook neurologisch. De volwassene verslikt zich dan vaak, kan niet meer goed kauwen en/of het voedsel naar achteren brengen in de mond. De oplossingen kunnen zijn om aangepast voedsel te eten. Daarnaast kan therapie ook het eten en drinken vergemakkelijken en verslikken voorkomen. Voor meer informatie: www.logopedie.nl/site/slikstoornissen_bij_volwassenen.

Er is sprake van een articulatieprobleem als een (jong) volwassene slecht verstaanbaar is. Dit kan problemen opleveren in de sociale contacten en/of bij het uitoefenen van bepaalde beroepen. De oorzaak kan divers zijn. De logopedist onderzoekt of de verstaanbaarheid verband houdt met bijvoorbeeld afwijkende mondgewoonten of broddelen (zie hieronder).

Stotteren is meer dan niet-vloeiend spreken. Stotteren is een timingsprobleem, waarbij de omgang met het timingsprobleem verkeerd gaat. Een stotteraar kan gaan vluchten, vechten of blokkeren. Sommige mensen stotteren nooit, maar vermijden allerlei situaties omdat ze bang zijn dat ze gaan stotteren. In het algemeen kan gezegd worden als een persoon last heeft van zijn stotteren, kan een logopedist hem helpen. Voor meer informatie: www.logopedie.nl/site/vloeiendheidsstoornissen.

Broddelen is net als stotteren ook een vloeiendheidsstoornis. Bij broddelen wordt het spreken gekenmerkt door een of meer van de volgende aspecten: niet-vloeiende of aritmische, moeilijk verstaanbare spraak, een slappe uitspraak en een hoog spreektempo, het ineenschuiven van woorden (bv. ‘tevisie’ in plaats van 'televisie'), stopwoordjes, snelle woordherhalingen en klankherhalingen. Ook komen moeilijkheden met het formuleren van gedachten voor. Voor meer informatie: www.logopedie.nl/site/vloeiendheidsstoornissen.